اسلام، شرقشناسی و تاریخ فکری: مدرنیته و سیاست طرد از زمان ابن خلدون
- تاریخ انتشار:
شناسنامه
اسلام، شرقشناسی و تاریخ فکری: مدرنیته و سیاست طرد از زمان ابن خلدون (Islam, orientalism and intellectual history: modernity and the politics of exclusion since Ibn Khaldun)
نویسنده و مترجم: محمد ر. سلاما (Muhammad .R. Salama)
سال انتشار: 2011م.
آخرین چاپ موجود در بازار: 2011م.
ناشر: آی بی تاریس (I B Tauris)
نحوۀ دسترسی: نسخه ترجمه نشده این کتاب در کتابخانه ملی ایران وجود دارد.
مروری بر منبع (مهمترین سرفصلها)
این اثر به مراودات اسلام و غرب و به طورخاص به تضادها و اختلافهای آنها در دوران ابن خلدون میپردازد و در پنج فصل اصلی تنظیم شده است. کتاب با مقدمهای با عنوان تفکر در مورد اسلام و غرب آغاز میشود. فصل اول با عنوان واقعیت یا تخیل؟ چطور نگارش تاریخ به گفتمان فتح تبدیل شد؟ به روایتهای تاریخی اشاره دارد. فصل دوم به جنگ پس از استعمار بر سر ابن خلدون اختصاص داده شده است و به تاریخ فکری اسلام و سیاست طرد از سوی غرب پرداخته است. فصل سوم به این مسئله پرداخته که چطور اسلام وارد فلسفه تاریخ جهان هگل شد. ظهور اسلام به عنوان یک مقوله تاریخی در اندیشه استعماری بریتانیا و مصر استعماری که یک مطالعه موردی است فصلهای چهارم و پنجم این اثر هستند. در نهایت کتاب با یک فصل جداگانه پایانی با عنوان تاریخی کردن جهان، سیاسی کردن اسلام، نامگذاری جدید به خشونت پایان یافته است. یادداشت و کتابشناسی فهرست کتب در ادامه آمده است.
نقدی بر منبع (نقاط قوت و یا ضعف منبع)
بحثهای مربوط به رابطه اسلام و غرب، از بحث تمدنهای متضاد گرفته تا آرامش سیاسی، از دیدگاههای اخلاقی و تاریخی تا بیاعتمادی، بیگانههراسی و ترس ادامه دارد. در این اثر نویسنده به تضادها و طرد اسلام از سوی غرب پرداخته که نگاهی منطقی است. این اثر دیدگاه جدیدی را به دوگانه اسلام در مقابل غرب ارائه کرده است. نویسنده توضیح داده که وقایع 11 سپتامبر ما را مجبور کرده که خود را کاملاً بدون پیششرط درگیر درک نهتنها تاریخ اسلام به عنوان یک دین، بلکه درگیر اسلام به عنوان یک شرایط تاریخی که در رابطه با غرب وجود داشته است، کنیم. نویسنده تلاش کرده با دیدگاهی تازه به مسئله اسلام و غرب بپردازد و آن را در دورهای از تاریخ که محل بحث فراوانی بوده است بررسی کرده است. نویسنده قرن هفتم ق. را برای بررسی درنظرگرفته است و سنتهای عربی-اسلامی و اروپایی را در اندیشه تاریخی از اوایل دوره مدرن مقایسه کرده است و بر آن دورانی تمرکز میکند که ایدههای این دو سنت از تاریخ فکری و برداشتهای یکدیگر را نشان میدهد. در واقع میتوان گفت انتخاب قرن هفتم ق. به دلیل تأملات انتقادی در مورد آثار ابن خلدون انتخاب خوبی بوده است؛ چراکه رابطه درهمتنیده و آشفته غرب و شرق را تأیید میکند و منعکسکنندة اختلافات و تضادهای مهمی است. از سوی دیگر این اثر به این نکته نیز اشاره دارد که اسلام در توانمندی غرب نقش مهمی ایفا کرده است. بخش زیادی از آن که به عنوان تحلیل آمده، از تجربه نویسنده گرفته شده است و این به منحصربهفرد بودن این اثر کمک کرده است.