این کتاب که حاصل پژوهش ها و مطالعات نویسنده از آغاز ورود او به رشته ایرانشناسی است، مجموعه ای از مقالات، سخنرانی ها و پایان نامه ها را در حوزه هویت، فرهنگ یا خلقیات ایرانی را گردهم آورده است. افزون بر این، بخش هایی نیز اضافه شده است. اثر دارای شانزده گفتار است. در گفتار اول بحثهای نظری در مورد مفهوم خود و دیگری ارائه شده است. گفتار دو متون اوستایی و اسناد هخامنشی را به نمایندگی دوره ها و بخشی از تمدن ایرانی شرح و تحلیل کرده و با این کار به پیشینه نگاه خود پرداخته است. گفتار سوم به فرهنگ و هویت ایرانی از دید ایرانیان در دو دوره اشکانی و ساسانی توجه کرده است. گفتار چهار، تصویر و دورنمایی کلی از تاریخ فرهنگ ایران باستان در منابع بیرونی را به نمایش گذاشته است. در گفتار پنجم، همانندیها و تفاوتهای روایتهای تاریخنویسان یونانی و نوع نگرش آنان به فرهنگ ایران بررسی شده است. گفتار پنجم همانندیها و تفاوتهای روایتهای تاریخنویسان یونانی و نوع نگرش آنها به فرهنگ ایران بررسی شده را بررسی کرده است. از گفتار ششم به بعد تا گفتار دوازدهم به ایران پس از اسلام به صورت دستهبندی پرداخته شده است. در گفتار سیزدهم و پس از دستهبندی دادههای سفرنامهها، نگرش منفی به فرهنگ ایران و نگرش مثبت به آن در سفرنامهها بررسی و تحلیل شده است. گفتار چهاردهم، جریان خودانتقادی ایرانی در دوره قاجار را بررسی کرده و گفتار پانزدهم به نظریه و کتاب سازگاری اثر بازرگان اختصاص دارد. گفتار پایانی تلاش کرده، نگاهی کلان و کلی به ارکان هویت ملی داشته باشد.