شرق‌شناسان
- تاریخ انتشار:
شناسنامه
شرق‌شناسان (المشتشرقون: موسوعه فی تراث‌العرب، مع تراجم‌المستشرقین و دراساتهم عنه، منذ الف عام حتی‌الیوم)
نویسنده و مترجم: نجیب عقیقی، حمیدرضا شیخی.
سال انتشار:1396ش.
آخرین چاپ موجود در بازار: 1396ش.
ناشر: بنیاد پژوهش‌های اسلامی
نحوۀ دسترسی: این کتاب در کتابخانه ملی ایران موجود است. صفحات ابتدایی جلد اول این کتاب را اینجا و جلد دوم را اینجا دانلود کنید.
مروری بر منبع (مهم‌ترین سرفصل‌ها)
اثر حاضر، کتابی دو جلدی است که به مفهوم شرق‌شناسی و شرق‌شناسان می‌پردازد. این اثر که یکی از معتبرترین آثاری است که دربارۀ شرق‌شناسان نگارش شده است، به‌عنوان یک دانشنامۀ جامع شناخته می‌شود. در این اثر نویسنده تلاش کرده که خواننده را با کار و آثار شرق‌شناسان در طی زمان آشنا کند. اطلاعات حاضر در این اثر در قالب بیست فصل ارائه شده است. این فصل‌ها ابتدا با یک تاریخ اولیه آغاز می‌شود و شامل سه فصل فتح جهان، فرهنگ عربی و نخستین نشانه‌های شرق‌شناسی می‌شود. پس از آن شرق‌شناسان از کشورهای فرانسه، انگلستان، آلمان، روسیه، هلند، ایتالیا، اتریش، ، اسپانیا، پرتقال، آمریکا و، کشورهای دیگر، انگلستان، اسپانیا، پرتقال، اتریش، هلند و آلمان را دربرمی‌گیرد. فصل پایانی نیز به سخن پایانی اختصاص دارد. لازم به ذکر است این اثر به هر یک از کشورهای انگلستان و آلمان در دو فصل توجه کرده است. جلد دوم اثر به کشورهای لهستان، دانمارک، سوییس، سوئد، مجارستان، روسیه، ایالات متحده، بلژیک، چک، اسلواکی و فنلاند، رومانی، یوگسلاوی پرداخته است. فصل سی و یک۳۱ این اثر به شرق‌شناسان راهب اختصاص دارد. سپس در فصل سی دوم۳۲ شرق‌شناسان لبنان معرفی می‌شوند. فصل سی و سوم۳۳ به کوشش‌های مستمر و مشترک توجه کرده است و در نهایت گفتار پایانی در فصل سی و چهارم۳۴ ارائه شده است. کتاب حاوی نمایه‌ای است و تعداد صفحات مجموع دو جلد آن به 1063 صفحه می‌رسد.
نقدی بر منبع (نقاط قوت و یا ضعف منبع)
شرق‌شناسی حوزه‌ای است که برای کشف آثار تاریخی، ادبی و فرهنگی شرقیان به کار گرفته می‌شود. این حوزه با توسعه‌ای که پیدا کرده حوزه‌های مختلفی همچون زبان‌شناسی، باستان‌شناسی، نسخه‌شناسی و موارد این چنینی را دربرمی‌گیرد. از آن‌جا که متخصصان بسیاری در این حوزه‌ها به فعالیت پرداخته‌اند و آثار آنها در این حوزه کمک زیادی به شناخت شرق کرده است، توجه به شرق‌شناسان و معرفی آنان اهمیت زیادی دارد. از این رو موضوع اصلی این اثر می‌تواند در شناخت پژوهشگران غربی که به شرق پرداخته‌اند، کمک زیادی کند. آشنایی به میراث اسلامی یکی دیگر از اهداف ترجمۀ این اثر بوده است. از سوی دیگر این اثر راهی برای تقدیر از زحمات این محققان در طی زمان است. گرچه ناشر به خوبی در مقدمۀ اثر به این مسئله اشاره کرده است که در میان احقاق حقوق شرقیان و غربیان، اغلب اولویت با غربیان و مصالح آنان بوده است. با این حال نجیب عقیقی در این اثر به دیدۀ احترام به شرق‌شناسان نگریسته و معتقد است که تمامی شرق‌شناسان به صورت مغرضانه به شرق توجه نداشته‌اند و برخی از آنها به خوبی شرق و آثار و نسخه‌های خطی این منطقه معرفی کرده‌اند. یکی از نقاط قوت این اثر اختصاص زمان زیاد نویسنده به نگارش اثر است که این موجب شده است که بی دقتی‌های مربوط به عجله کاهش پیدا کند. نگاه به شرق‌شناسان در این اثر به صورت جامعی انجام شده و تلاش شده شرق‌شناسان در حوزه‌های مختلف معرفی شوند.