1814م. - 1875م.

نیکولاس کنسول سفارت فرانسه در ایران بود (irna). او بخش زیادی از عمر خود را صرف پژوهش و ترویج اندیشه‌های خیّام کرد. مهم‌ترین کار او درزمینۀ ایرانشناسی این بود که رباعیات خیّام را به‌عنوان یک شاعر صوفی مسلک به فرانسه ترجمه کرد و این رباعیات را با کمک شاعران و ادیبان فرانسه به آنها شناساند (محسنی‌نیا، 1389، 4). او که ترجمه‌اش از رباعیات خیّام را مشتمل بر 464 رباعی منتشر کرد، در مقدّمۀ کتاب خود با نظر فیتز جرالد  (Francis Scott Key Fitzgerald )  مبنی بر این‌که خیام یک فیلسوف مادی است، مخالفت کرده‌است. فیتز جرالد در مقدّمۀ چاپ دوم رباعیات با اشاره به نظر نیکلاس چنین گفته است: «ترجمۀ نیکلاس بسیار نکته‌ها را به خاطر من آورد و در مسائلی برای من آموزنده بود. خیّام یک شاعر مادی اپیکوری آن‌چنان که من از روی معانی تحت‌اللفظی کلمات برداشت کردم نیست، بلکه از جمله صوفیانی است که عالم قدس ربوبی و لذات عالم بالا را در کنایۀ شراب و ساقی و غیره بیان داشته؛ چنان‌چه دربارۀ حافظ نیز چنین قضاوت می‌شود. از آنجا که این‌گونه تعبیرات از دیرباز دربارۀ این شاعران رواج داشته و نظر مردمان دانشمندی نیز بر این بوده‌است و خیام را صوفی بلکه از قدیسان دانسته‌اند، (مرا اصراری نیست) آنها که مایلند به هر گونه که می‌خواهند، شراب و ساقی را تعبیر و تفسیر کنند» (delhaayebaaraany.alblog.ir). نیکولاس معتقد است توصیه‌های مداوم عمر برای نوشیدن شراب نباید به معنای واقعی تلقی شود، بلکه باید در پرتو افکار صوفیانه در نظر گرفته شود (Wikipedia).

1. Les quatrains de Khayam. (1963)

1. تمیم‌داری، احمد. (1386ش.). مکتب رباعیات خیّام. فصلنامۀ زبان و ادب، 33، 52-78.
2. یوگانندا، آسانا، درک فیتز جرالد از رباعیات خیّام (ترجمۀ حسین الهی قمشه‌ای). بازیابی‌شده در7/24/2021
3. محسنی‌نیا، ناصر. (1389ش.). خیّام‌پژوهی با تکیه بر جهان معاصر عرب. پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی 7(3)، 1-20.
4. خبرگزاری ایرنا. (1398ش.). سرودهایی که خیّام برای جهان خواند. بازیابی‌شده در 7/21/2021
5. Omar Khayyam website (2021), J.B Nicolas 1867-, Retrieved at 7/24/2021
6. Omar Khayyam (2021), In English Wikipedia. Retrieve at: 7/23/2021

1. Peter Harrington Website. (2020). Omar Khayyam; Nicolas, J.B (Trans). Retrieved at: 7/20/2021

المیرا کریمی

1402-02-17