انجمن هلندی عمر خیام

انجمن هلندی عمر خیام به‌دنبال گردهم‌آوری مطالعات در حوزۀ شخصیت و آثار عمر خیام در هلند است. از این رو آثار مختلف مربوط به خیام از جمله ترجمه‌های اشعار او، انتشارات دربارۀ خیام و آثارش، آثاری که از خیام الهام گرفته‌اند و فعالیت‌هایی را که به خیام و آثار او مرتبطند، گردآوری کرده است. تأکید این انجمن بر زبان هلندی است. با این حال به این دلیل که در سایر زبان‌ها نیز فعالیت‌هایی در حوزۀ خیام انجام شده، مهم‌ترین انتشارات خارج از هلند را نیز گردآوری می‌کند. انجمن یا اعضای آن در موارد متعددی آغازگر یا درگیر فعالیت‌ها و رویدادهایی مانند نمایشگاه‌ها، سمپوزیوم‌ها، کنفرانس‌ها و کنسرت‌ها هستند. گاهی این فعالیت‌ها در مقیاس کوچک، مانند یک نمایشگاه کوچک در اقامتگاه سفیر ایران یا در یک سمپوزیوم دربارۀ تصوف و گاهی نمایشگاه‌ها در مقیاس بزرگتر برگزار می‌شوند. علاوه بر این، کنسرت‌هایی نیز از آثار خیام براساس رباعیات او برگزار شده است (Nederlands Omar Khayyám Genootschap, 2023).

شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی غربیان: تاریخچه، اهداف، مکاتب و گستره فعالیت مستشرقان

در این اثر نویسنده با این پیش‌فرض که شرق‌شناسی در جهان به هدف منفعت‌طلبی غربیان انجام گرفته است این ایده را در شش فصل ارائه کرده است. نویسنده در این اثر ابتدا در قالب پیش‌گفتاری ضرورت بررسی استشراق، پیشینه تحقیق و گستره موضوع و دامنه تحقیق را بررسی کرده است. پس از آن در فصل اول به بررسی واژگانی استشراق پرداخته و تعریف، آغاز پیدایش، مشکل تعریف، محدوده جغرافیایی، محدوده معرفتی،‌ ملیت، تعریف جامع و عام، تعریف خاص، جهت‌گیری استشراق و واژگان جایگزین را ارائه کرده است. در فصل دوم دیدگاه‌های صاحب‌نظران مسلمان درباره اهداف مستشرقان بررسی شده است و دیدگاه‌های خوش‌بینانه، بدبینانه و واقع‌بینی به شرق‌شناسی تبیین شده است. در فصل سوم تاریخچه و دوره‌های استشراق در دوره‌های زمانی مختلف و کشورهای جهان بررسی شده است. فصل چهارم اهداف و مکاتب شرق‌شناسی را معرفی کرده است. در فصل پنجم مراکز شرق‌شناسی در کشورهای غربی آمده است. در فصل آخر گستره فعالیت، روش‌های کار و حیله‌های مستشرقان با دیده‌ای نقادانه بررسی شده است. فصلی نیز به‌عنوان نتیجه و جمع‌بندی ارائه شده است. کتاب دارای کتابنامه و اعلام نیز هست.

شواهدی از سه هزار سال پیش در استان خراسان شمالی یافت شد.

باستان‌شناسان در «تپه‌های ینگه قلعه» در خراسان شمالی به شواهدی مربوط به سه‌ هزار سال پیش دست پیدا کردند. تپه‌های ینگه قلعه که مربوط به عصر آهن است و در سال 1386ش. در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، «تپه‌های ینگه قلعه» دو برجستگی کوتاه و بزرگ را دربردارد که مربوط به هزارۀ اول پیش از میلاد است. در هر دو محوطه مواد فرهنگی نوع دهستان و نوعی سفال منقوش به هزاره اول یافت می‌شود.

گسترش اندیشه‌های عطّار (Aṭṭār of Nishapur)

«عطّار ما، مشام جان مشتریان را با نغمات روح‌بخش خود معطّر می‌‌سازد امّا وی تنها عطّار نیست، بلکه پزشک هم هست و داروی بیماران خود را ترکیب می‌‌کند. پیشۀ حقیقی او آن است که نخست جان‌‌های عاشقان را در دام زرّین جمال اسیر و سرمست بادۀ عشق کرده، آن‌گاه آن عاشقان دل‌خسته را به‌کمک معجون و اکسیر خویش تسلّی و راحتی ابدی بخشد. آری عطّار هم عطرفروش و دواساز شایسته‌ای است و هم حکیمی است که فلسفۀ شکّ و تردید را که موجب سرگردانی هم‌میهن و هم‌سایۀ خاک وی، یعنی خیّام نیشابوری، گردید پشت سر گذاشته و از گمراهی در آن بادیه رهایی یافته‌است.»

باغ‌های ایرانی (Persian Gardens )

واژ‌ۀ باغ را بعضی از فرهنگ‌‌های لغت دارای ریشۀ عربی دانسته‌اند ولی این سخن اساسی ندارد زیرا واژۀ باغ در فارسیِ میانه و سغدی نیز به‌کار رفته‌است و دارای اصل ایرانی است. باغ‌های ایرانی غالباً محوّطه‌های محصوری بوده‌‌اند که در آن‌‌ها گل‌‌ها، ریاحین، درختان مختلف میوه‌دار، درختان سایه‌‌دار و اقسام سبزه‌‌ها را می‌کاشتند و بخش مرکزی آن، یعنی چمن، نمایشگاهی از گل‌های هر فصل به‌ویژه بهار بود.

انجمن استادان و پژوهشگران ایرانی

انجمن استادان و پژوهشگران ایرانی سازمانی آموزشیِ غیرانتفاعی و مستقل، بدون هیچ گونه سوگیری نسبت به هیچ گروه سیاسی، ایدئولوژیک یا مذهبی است. در قوانین این انجمن آمده است که این انجمن نباید در هیچ جنبش سیاسی، مذهبی یا قومی شرکت کند، حمایت کند یا انکار کند. هدف اصلی بنیانگذاران انجمن استادان و پژوهشگران ایرانی، ایجاد سازمانی برای پیوند افراد منزوی کارآمد آموزشی در جامعة ایرانی بود. علاوه بر ایجاد یک شبکه حرفه‌ای، هدف این انجمن داشتن سازمانی معتبر برای ارتقای چهره و روحیۀ جامعۀ ایرانی بوده وباید گفت انجمن در دستیابی به این اهداف واقعاً موفق بوده است.

ارنست کیتسینگر Ernst Kitzinger

ارنست کیتسینگر Ernst Kitzinger مورخ هنر، بیزانس‌شناس و متخصص دوران باستان متأخر و قرون وسطای متقدم بود. او سهم بزرگی در ساختن تاریخ و تاریخ هنر بیزانس دارد و پژوهش‌های وسیع او بیشتر متوجه این دوره در اروپاست اما به واسطۀ هم‌دورگی و همسایگی بیزانس با ایران ساسانی، در آثارش به هنر ساسانی نیز توجه داشته‌ است.

اندرباب ایران‌شناسی

این اثر مجموعه‌ای از شانزده داستان طنز را دربرگرفته است. داستان‌های این اثر تاریخی و فلسفی هستند و عناوین این داستان‌ها پدیدارشناسی استادنا، پنجه طلا، دازاین کاغذ، قدرت سقوط، مکتب تشریح، آسیا دمت گرم، هایدگر و تشریح بدن، اشرف کلاشینکف، بزی یا بُزی، دیالوگ صمیمانه با آقاتری و تریلوژی انتحاریت هستند. نویسنده در این اثر تلاش کرده با طنز به مسائل اجتماعی ایران بپردازد.

ریشار پایَن Richard Payne

ریشار پایَن Richard Payne ایران‌شناس، استاد دانشگاه شیکاگو و محقق حوزۀ ایران در اواخر عهد باستان است. او به طور مشخص پیرامون اجتماعات دینی متنوعی تحقیق می‌کند که در ایران ساسانی با  یکدیگر همزیستی داشتند. ظهور مسیحیت در ایران، وضعیت و جایگاه مسیحیان در امپراتوری زردشتی ایران و سیاست‌های ایران ساسانی عمده مضامین مطرح در پژوهش‌های اوست.

محمد آقااوغلو Mehmet Aga-Oglu

محمد آقااوغلو Mehmet Aga-Oglu محقق، ادیب، کیوریتور و استاد دانشگاه در رشتۀ هنر اسلامی است. او اولین استاد دانشگاه در رشتۀ تاریخ هنر اسلامی بود که این رشتۀ دانشگاهی را برای نخستین بار در ایالات متحدۀ آمریکا راه‌اندازی کرد. نشریۀ هنر اسلامی نیز به‌عنوان اولین نشریۀ تخصصی و اختصاصی هنر اسلامی به همت آقااوغلو پا گرفت.

کارل ویلیام ارنست Carl William Ernst

کارل ویلیام ارنست Carl William Ernst اسلام‌شناس و استاد دانشگاه آمریکایی در حوزۀ مطالعات اسلامی با تمرکز بر آسیای غربی و جنوبی است. او با بهره‌گیری از منابع عربی، فارسی و اردو دربارۀ مطالعات اسلامی، تصوف و فرهنگ اسلامی در آسیای جنوبی نوشت و درس داد. تصوف و اسلام، ارتباط تصوف و یوگا، اسلام و یوگا، انشعابات اسلام در هند، آثار فارسی در باب فرهنگ و ادبیات هندی، شهدای صوفی، آموزه‌های تصوف و اسلام‌هراسی در هند، بخش مهمی را در پژوهش‌های او به خود اختصاص داده است.

در غارقلعه کرد، دندان ۱۸۰هزار ساله کشف شد.

در فصل پنجم کاوش‌های باستانی غار قلعه کرد دندان یک کودک 180 هزار ساله کشف شد. پیش از این در کاوش‌های فصل دوم این محوطۀ باستانی دندان کودک نئاندرتال با سن 175 هزار سال یافته شده بود. این کشفیات نشان می‌دهد که سن این غار حدود 455 هزار سال است. در فصل پنجم نیز یک دندان از یک کودک یافت شد که مشخص نیست که مربوط به انسان نئاندرتال است یا مربوط به انسان هوشمند. درصورتی که این دندان مربوط به انسان نئاندرتال باشد پنجمین بقایای نئاندرتالی است که در منطقه فلات ایران به‌دست آمده و مربوط به انسان هوشمند بسیار شگفت‌انگیز است زیرا تاکنون بقایای انسان هوشمند با این قدمت در این منطقه به‌دست نیامده‌ است.

رودولف مایر ریش‌اشتال Rudolf Meyer Riefstahl

رودولف مایر ریش‌اشتال Rudolf Meyer Riefstahl کیوریتور و مورخ آلمانی هنر اسلامی بود. او اولین کسی بود که در آمریکا به عنوان یک استاد دانشگاه در این حوزه استخدام شد. او اطلاعات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف هنر شرقی داشت؛ متخصص قالی‌ها، منسوجات، گچبری، مینیاتور، معماری، کتاب‌آرایی، کاشی‌کاری و میناکاری بود. ریش‌اشتایل نقش بزرگی در شکل‌دهی به رشتۀ دانشگاهی هنر اسلامی و پژوهش علمی این حوزه در جهان ایفا کرد.

دوین ای. دویس Devin A. DeWeese

دوین ای. دویس در سال 1985م. از دانشگاه ایندیانا(Indiana University) دکترا گرفت. او دروسی چون اسلام در اتحادیۀ جماهیر شوروی و ایالت‌های تابعه، دین و قدرت در آسیای مرکزی مسلمان و زندگینامۀ انبیا اسلامی آسیای مرکزی را در دانشگاه درس داد. (Hamilton Lugar School of Global and International Studies, n.d.) دوین ای. دویس تدریسش در دانشگاه ایندیانا را از 1986م. آغاز کرد. او استاد گروه مطالعات اوراسیای مرکزی است و در گروه‌ زبان‌ها و فرهنگ‌های شرق نزدیک و نیز مطالعات ادیان نیز فعالیت دارد. (Indiana University, n.d.)

اولریکا مورتنسون Ulrika Mårtensson

اولریکا مورتنسون Ulrika Mårtensson استاد دانشگاه و اسلام‌شناس سوئدی است. موضوع اصلی تمامی تحقیقات او اسلام است. او به طور خاص به مفهوم‌سازی دنیای علمی مدرن از دین و ارتباط آن با علم، کشف نقاط تلاقی میان دین و اندیشۀ علمی و نظری قرآن علاقه‌مند است. قرآن، تفسیر قرآنی، تاریخ‌نگاری ظهور اسلام و جایگاه قرآن، حقوق و نظریۀ قانون طبیعی چهار حوزۀ پژوهش مورتنسون را تشکیل می‌دهد.